جوان آنلاین: امین حشمتی، کارشناس ارشد مشاوره و روان‌درمانی کودک و نوجوان معتقد است: گذران اوقات فراغت فرزندان به صورت سالم و بی‌خطر با آموزش خودمراقبتی به آنان محقق می‌شود. به گفته وی، والدینی که نسبت به فرزندان‌شان احساس تکلیف و مسئولیت می‌کنند و در همه مواقع و ایام مواظب فرزندان‌شان هستند، باید در ایامی مانند اوقات فراغت نیز مراقب باشند تا کودکان و نوجوانان قربانی برخی رفتار‌های پرخطر نشوند.
فراغت در لغت به معنای آزادی، استراحت، فرصت و مجال است. اوقات فراغت به زمان‌هایی گفته می‌شود که فرد کار‌های ضروری خود مثل تکالیف مدرسه را انجام داده است، سپس به کار‌های مفرح و سرگرم‌کننده خود مثل رفت و آمد و بازی با دوستانش می‌پردازد. این ایام برای آن‌هایی که دوران نوجوانی خود را پشت سر می‌گذارند، اهمیت بیشتری دارد چراکه نوجوان نیاز دارد زمانی را بدون دغدغه برای کشف هویت، علایق و تفریحات خود در کنار دوستانش داشته باشد. در این ایام بیشتر روابط آن‌ها شکل می‌گیرد، به شناخت بهتری از خود و اهداف‌شان می‌رسند، با شناخت علایق خود مهارت‌ها را کسب می‌کنند، بنابراین نحوه مدیریت و برنامه‌ریزی این ایام بسیار مهم است، چراکه آن‌ها را برای زندگی در بزرگسالی آماده و به آدم‌های موفقی در آینده تبدیل می‌کند. از طرفی اوقات فراغت برای یک نوجوان مانند شمشیر دو لبه عمل می‌کند، به این معنا که در صورت مدیریت و برنامه‌ریزی دقیق و سالم، نتایج بسیار مثبتی به همراه خواهد داشت، حال او را خوب می‌کند و استعدادهایش شکوفا می‌شود، اما در صورت نداشتن برنامه‌ریزی صحیح، آسیب‌زا و آسیب‌زننده خواهد بود و چه بسا زمینه بسیاری از انحرافات و شکست‌ها را برای نوجوان رقم بزند.
به این ترتیب یک نکته بسیار حائز اهمیت، گذران اوقات فراغت سالم برای کودک و نوجوان است. در این میان نقش والدین به عنوان سکانداران خانواده، از همه مهم‌تر و پررنگ‌تر است. آن‌ها باید فرزندان‌شان را به بسیاری از مسائل پیرامون در جامعه آگاه کنند. صرف ثبت‌نام و پرداخت شهریه‌های گزاف برای شرکت در یک کلاس تفریحی یا آموزشی برای کودک یا نوجوانی که چندان در فضا‌های مختلفی از اجتماع قرار نگرفته‌اند و شاید خیلی از آن‌ها فقط تجربه مهد کودک و مدرسه را داشته‌اند، کافی نیست، البته زحمات والدین را نمی‌شود کتمان کرد، اما گاهی غفلت‌هایی پیش می‌آید یا فکر می‌کنند زود است که درباره بعضی مسائل با فرزندشان صحبت کنند یا آموزش دهند. در اینجا باید وظیفه سخت و خطیر والدین را گوشزد کرد و آن آموزش خودمراقبتی به فرزند است. با خودمراقبتی فرزندان یاد می‌گیرند کجا، چه وقت و از جانب چه کسی احساس خطر کنند و در این صورت با عزت نفس بزرگ می‌شوند، چون به احساس خود اعتماد می‌کنند. از همه مهم‌تر اینکه در سایه این آموزش‌ها و گوشزدهاست که بچه‌ها والدین خود را امین می‌دانند و اگر خدایی نکرده برای‌شان مشکلی پیش آمد با جرئت تمام اتفاقات رخ‌داده را برای آن‌ها بازگو می‌کنند.
در این باره امین حشمتی، کارشناس ارشد مشاوره و روان درمانی کودک و نوجوان می‌گوید: والدینی که نسبت به فرزندان‌شان احساس تکلیف و مسئولیت می‌کنند، باید در ایامی مانند اوقات فراغت نیز مراقب باشند تا کودکان و نوجوانان قربانی برخی رفتار‌های پرخطر نشوند.
وی می‌افزاید: «از والدین انتظار می‌رود در ثبت‌نام کلاس‌های تابستانی و در انتخاب کلاس‌ها به خصوص کلاس‌های ورزشی نهایت دقت را داشته باشند و سابقه آن مکان را بررسی کنند. در آموزش مواردی مانند اندام خصوصی و حریم شخصی که به تربیت جنسی مرتبط است، دریغ نداشته باشند و اگر در این مورد آگاهی لازم را ندارند، حتماً مشاوره بگیرند. والدین باید به صورت مستمر با آن مکان ورزشی در تعامل باشند، سر موقع دنبال فرزندشان بروند و در صورت امکان خودشان همراه فرزندان در آن کلاس شرکت کنند. در صورت وقوع هرگونه اتفاقی حتماً و سریعاً به مشاور مراجعه و از سرزنش‌کردن فرزندشان جداً خودداری کنند.»
وی درباره اهمیت اوقات فراغت می‌گوید: «در این ایام اعضای خانواده بیشتر در کنار هم هستند و این دورهم‌بودن به تقویت روابط بین آن‌ها به خصوص رابطه والد و فرزندی کمک بزرگی می‌کند. زمانی که والدین برای اوقات فراغت فرزندان خود اهمیت قائل می‌شوند، اعتمادبه‌نفس فرزندشان بالا می‌رود و همین امر به کیفیت تعاملات اجتماعی او و حتی به کاهش خطر‌های احتمالی کمک می‌کند.»
حال باید پرسید فرزندان چگونه ایام فراغت را سپری کنند تا شخصیت‌شان شکل بگیرد و استعدادهای‌شان شکوفا شود؟ حشمتی در پاسخ به این سؤال اظهار می‌دارد: «چگونگی گذران اوقات فراغت در درجه اول بستگی به آگاهی والدین نسبت به چنین موضوعی دارد، یعنی خود والدین باید بدانند که اوقات فراغت از نیاز‌های مهم خود و فرزندشان بوده و برای داشتن اوقات فراغت برنامه‌ریزی مدون داشته باشند. در درجه دوم از مدارس انتظار می‌رود در آشناکردن بچه‌ها با چنین موضوعی تلاش کنند، یعنی علاوه بر امر آموزش به برگزاری اردو‌های تفریحی، برنامه‌های هنری و مسابقات ورزشی در مدرسه اهمیت بیشتری دهند تا دانش‌آموزان به این باور برسند که داشتن اوقات فراغت حق آنهاست. مطابق نظریه انتخاب، نیاز‌های انسان به پنج نیاز زنده‌ماندن، عشق و تعلق خاطر، قدرت، آزادی و تفریح تقسیم‌بندی می‌شود، بنابراین رسیدگی به این پنج نیاز سبب می‌شود انسان هم از خودش غافل نشود و هم در عمل با مفهوم «تعادل» آشنا شود. از سوی دیگر فرد را به این باور می‌رساند که حق انتخاب دارد و لایق احترام است. با داشتن چنین باوری فرد فرصت‌هایی برای خلاقیت و شکوفایی خود فراهم می‌کند.»
این کارشناس ارشد مشاوره در خصوص اجبار فرزندان به شرکت در کلاس‌های جبرانی و تقویتی می‌گوید: «از آنجا که انسان باید مسئولیت زندگی خود را بپذیرد، شرکت در کلاس‌های جبرانی جزو کار‌های ضروری محسوب می‌شود، بنابراین با کلامی عاری از سرزنش از فرزندمان بخواهیم و او را متقاعد کنیم تا مسئولیت کم‌کاری خود را بپذیرد، البته لازم است در این مسیر او را همراهی کنیم، اما اگر کلاس یا دوره آموزشی ضروری نباشد، باید مطابق خواسته‌های فرزند و البته توافق بین والد و فرزند از اجبار پرهیز کنیم و برای کلاس‌های مورد علاقه و استعداد او برنامه‌ریزی داشته باشیم.»